Cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh trước một buổi thuyết trình quan trọng hay chút lo lắng trước buổi phỏng vấn xin việc là những phản ứng tâm lý hoàn toàn bình thường. Thậm chí, ở một mức độ vừa phải, sự lo lắng này còn là chất xúc tác giúp chúng ta tập trung và chuẩn bị kỹ lưỡng hơn cho công việc. Liệu đây chỉ là sự nhút nhát, lo âu thông thường hay là một chứng rối loạn lo âu xã hội.
- Chứng sợ đám đông là gì? Dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả
- Tư duy tiêu cực là gì? Dấu hiệu nhận biết tình trạng này
- Overthinking là gì? Dấu hiệu và cách vượt qua suy nghĩ quá mức
Bài viết hôm nay cùng cố vấn chuyên môn TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về rối loạn lo âu xã hội là gì và phân biệt với tính nhút nhát thông thường.
Rối loạn lo âu xã hội là gì?
Rối loạn lo âu xã hội trước đây còn gọi là chứng ám ảnh xã hội, được định nghĩa là một bệnh lý mạn tính về sức khỏe tinh thần. Người mắc chứng bệnh này luôn tồn tại một nỗi sợ hãi dai dẳng, phi lý và quá mức về việc bị người khác quan sát, đánh giá hoặc phán xét mình.
Khác với những lo âu thoáng qua, rối loạn lo âu xã hội kích hoạt các phản ứng sợ hãi mạnh mẽ ngay cả trong những tình huống tưởng chừng như vô hại: ăn uống nơi công cộng, sử dụng nhà vệ sinh chung, hay đơn giản là giao tiếp bằng mắt với người lạ. Hạch hạnh nhân (amygdala) thường hoạt động quá mức, khiến họ luôn trong trạng thái căng thẳng tột độ, gây suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống.
Bạn đang nhút nhát hay mắc rối loạn?
Rất nhiều người tìm đến các phòng khám tâm lý trong trạng thái hoang mang, không biết mình mắc bệnh hay chỉ là do bản tính nhút nhát sinh ra đã vậy. Chúng ta cần phân biệt rõ ràng giữa người hướng nội, tính nhút nhát và rối loạn lo âu xã hội.
Đối với người hướng nội
Họ cảm thấy thoải mái khi ở một mình và thường bị hao hụt năng lượng khi tham gia các hoạt động đông người. Điểm mấu chốt là họ chọn sự yên tĩnh vì sở thích cá nhân và nhu cầu tái tạo năng lượng, chứ không phải vì sợ hãi sự phán xét của người khác.
Tính nhút nhát
Đây là trạng thái cảm xúc lúng túng hoặc lo lắng nhẹ khi gặp người lạ hay môi trường mới. Tuy nhiên, cảm giác này thường giảm dần khi họ quen thuộc với hoàn cảnh. Người nhút nhát vẫn có thể tham gia các hoạt động xã hội dù có chút không thoải mái, và quan trọng là sự nhút nhát này không gây ra sự tàn phá đáng kể đối với cuộc sống hay công việc của họ.
Rối loạn lo âu xã hội
Đây là nỗi sợ hãi gây tê liệt hành động. Người bệnh thực tâm muốn tham gia, muốn kết nối nhưng bị nỗi sợ ngăn cản. Họ có xu hướng né tránh các tình huống xã hội bằng mọi giá, ví dụ như chấp nhận bỏ học, nghỉ việc hoặc từ chối thăng chức chỉ để tránh phải giao tiếp. Nỗi sợ này không giảm đi theo thời gian mà có xu hướng trầm trọng hơn nếu không điều trị.
Những dấu hiệu điển hình
Khi đối mặt hoặc thậm chí chỉ mới nghĩ đến tình huống xã hội, hệ thần kinh của người bệnh sẽ phản ứng rất mạnh mẽ.
- Đỏ mặt là dấu hiệu rất đặc trưng tạo nên vòng luẩn quẩn: sợ bị đỏ mặt nên càng lo lắng, và càng lo lắng thì lại càng đỏ mặt.
- Tim đập nhanh, đánh trống ngực dồn dập, toát mồ hôi đầm đìa (đặc biệt là lòng bàn tay).
- Tay chân run rẩy, giọng nói lạc đi, hoặc cảm thấy buồn nôn, nôn nao trong dạ dày.
Về mặt tâm lý và nhận thức, người bị rối loạn lo âu xã hội luôn thường trực nỗi sợ bị đánh giá. Họ ám ảnh rằng mọi người đang soi mói, chỉ trích hoặc chế giễu mình. Nỗi sợ bị bẽ mặt khiến họ hình thành hành vi né tránh, từ chối các bữa tiệc hoặc chỉ dám đến những nơi lạ khi có người thân đi cùng để tìm cảm giác an toàn. Sau mỗi cuộc giao tiếp, họ thường dành hàng giờ để tự dằn vặt, phân tích từng cử chỉ lời nói của mình và phóng đại những lỗi lầm nhỏ nhặt.
Các phương pháp hỗ trợ điều trị hiện nay
Rối loạn lo âu xã hội có tỷ lệ đáp ứng điều trị rất cao nếu được can thiệp đúng cách. Hiện nay thường ưu tiên sự phối hợp giữa tâm lý trị liệu và dược lý.
Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)
Thay vì chỉ chữa triệu chứng, CBT đi sâu vào giải quyết vấn đề bằng cách giúp bệnh nhân nhận ra những suy nghĩ sai lệch của mình, hiểu rằng nỗi sợ bị phán xét là phi lý. Đồng thời, bác sĩ sẽ áp dụng liệu pháp phơi nhiễm, cho bệnh nhân tiếp xúc dần dần với các tình huống gây sợ hãi trong môi trường an toàn để não bộ học lại cách phản ứng bình tĩnh.
Sử dụng thuốc
Trong các trường hợp triệu chứng ở mức trung bình đến nặng, việc sử dụng thuốc là cần thiết. Các nhóm thuốc như SSRIs (ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin) hay thuốc chẹn beta thường được bác sĩ chỉ định để cân bằng và kiểm soát các triệu chứng thực thể như run tay, tim đập nhanh. Tất nhiên, việc dùng thuốc bắt buộc phải có sự kê đơn và giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa.
Hỗ trợ giấc ngủ từ thảo dược Harman Tuệ Tĩnh
Trong hành trình chăm sóc sức khỏe tinh thần, bên cạnh việc giải quyết các vấn đề tâm lý thì chất lượng giấc ngủ và sự thư giãn tinh thần cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng. Một cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp tâm trí vững vàng hơn trước những áp lực của cuộc sống thường nhật.
Giấc ngủ êm ái cùng siro thảo dược Harman Tuệ Tĩnh
Harman Tuệ Tĩnh là một sản phẩm phối hợp hài hòa giữa các vị thảo mộc cổ truyền, hướng tới mục tiêu hỗ trợ cải thiện giấc ngủ và giảm bớt căng thẳng, mệt mỏi. Sản phẩm bao gồm Lạc Tiên, Vông Nem và Lá Sen. Các thành phần này từ lâu đã được biết đến với khả năng hỗ trợ làm dịu thần kinh, tạo điều kiện thuận lợi để người dùng dễ dàng đi vào giấc ngủ một cách tự nhiên, ngủ sâu giấc và hạn chế tình trạng trằn trọc.
Kết hợp cùng Xuyên Khung và Đinh Lăng. Đây là hai thành phần có công dụng hỗ trợ hoạt huyết, giúp tăng cường lưu thông máu. Khi khí huyết được lưu thông tốt, các tế bào thần kinh sẽ được nuôi dưỡng đầy đủ, từ đó hỗ trợ giảm cảm giác nặng đầu và mang lại sự thư thái, nhẹ nhàng cho cơ thể sau một ngày dài.
Được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại và tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về chất lượng, Harman Tuệ Tĩnh là lựa chọn an toàn và phù hợp cho những người đang gặp tình trạng mất ngủ, ngủ không ngon giấc hoặc thường xuyên cảm thấy căng thẳng thần kinh.
Rối loạn lo âu xã hội tuy là một rào cản lớn nhưng hoàn toàn có thể vượt qua. Việc nhận diện đúng bệnh, phân biệt rõ ràng với tính nhút nhát đơn thuần là bước đầu tiên và quan trọng nhất trên hành trình hồi phục. Mong rằng với bài viết trên đây đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về rối loạn lo âu xã hội cũng như nắm được một vài cách nhận biết tình trạng này.
Để nhận được tư vấn chi tiết về tình trạng sức khỏe và sản phẩm, bạn đọc vui lòng liên hệ tổng đài miễn cước 1800 2295 hoặc truy cập website chính thức của Dược phẩm Tuệ Tĩnh để tham khảo thêm nhiều bài viết sức khỏe hữu ích khác.
