Não bộ con người gồm nhiều cấu trúc trong đó Amygdala (hạch hạnh nhân) là một phần nhỏ nhưng giữ vai trò trung tâm trong việc xử lý cảm xúc. Nằm sâu trong thùy thái dương, Amygdala giúp não nhận biết, phản ứng và ghi nhớ các trải nghiệm cảm xúc từ nỗi sợ, niềm vui đến sự lo lắng.
- Liệu pháp nhận thức hành vi là gì? Thông tin bạn cần biết
- Hiện tượng tâm lý Deja vu là gì?, Có đáng lo ngại không?
- Bệnh trầm cảm có hết không? Đối tượng nào dễ mắc?
Bài viết ngày hôm nay cùng cố vấn TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương sẽ giúp bạn hiểu rõ Amygdala là gì, cấu trúc, chức năng của nó ra sao? Mời bạn đọc chi tiết hơn dưới đây.
Amygdala là gì?
Amygdala là một cụm nhân xám nằm sâu bên trong thùy thái dương, thuộc hệ viền vùng não điều phối cảm xúc, trí nhớ và phản ứng hành vi. Cấu trúc này tồn tại thành hai hạch đối xứng, một ở bán cầu não trái và một ở bán cầu phải. Mỗi hạch đảm nhiệm một phần nhiệm vụ khác nhau: Amygdala bên phải xử lý phản ứng nhanh, trực giác (ví dụ phản ứng sợ hãi), còn Amygdala bên trái thiên về phân tích chi tiết, gắn kết cảm xúc với ngôn ngữ và ký ức.
Amygdala là “trạm trung gian” giữa tín hiệu giác quan và phản ứng cảm xúc. Khi mắt, tai hay da tiếp nhận thông tin, các tín hiệu này được gửi đến đồi thị, sau đó chuyển tới Amygdala để phân tích. Amygdala sẽ đánh giá xem tín hiệu đó có mang tính đe dọa hay tích cực, rồi gửi phản hồi đến hạ đồi để kích hoạt phản ứng sinh lý tương ứng. Nếu tín hiệu gây nguy hiểm, Amygdala kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, khiến tim đập nhanh, huyết áp tăng, hơi thở gấp. Ngược lại, khi nhận thấy an toàn, Amygdala điều hòa hoạt động để cơ thể trở lại trạng thái bình tĩnh.
Bên cạnh việc xử lý phản ứng tức thời, Amygdala còn đóng vai trò trong ghi nhớ cảm xúc. Khi một sự kiện xảy ra, Amygdala phối hợp với hồi hải mã để lưu trữ ký ức gắn liền cảm xúc. Nhờ đó, não có thể học hỏi từ trải nghiệm, ghi nhớ điều đáng sợ để tránh trong tương lai, hoặc lưu giữ cảm xúc tích cực để lặp lại hành vi có lợi.
Cấu trúc giải phẫu của hạch hạnh nhân
Amygdala gồm nhiều nhóm nhân thần kinh được chia thành bốn khu vực chính, mỗi phần có chức năng riêng biệt nhưng liên kết chặt chẽ trong việc điều khiển cảm xúc và hành vi.
Nhân nền
Đây là nhóm nhân lớn nhất, gồm các nhân bên, nhân nền và nhân phụ nền. Vùng này tiếp nhận tín hiệu cảm giác từ đồi thị và vỏ não cảm giác, sau đó đánh giá mức độ cảm xúc của các kích thích như âm thanh, hình ảnh, hoặc va chạm. Ngoài ra, nhân nền bên còn tham gia vào học tập cảm xúc giúp hình thành phản xạ cảm xúc như sợ hãi hoặc hạnh phúc gắn liền với các sự kiện cụ thể.
Nhân trung gian
Nhân trung tâm có mối liên hệ trực tiếp với hạ đồi và thân não, điều khiển các phản ứng sinh lý của cơ thể khi cảm xúc được kích hoạt. Khi Amygdala phát hiện tín hiệu nguy hiểm, nhân trung tâm gửi thông điệp kích hoạt hormone adrenaline và cortisol, khiến cơ thể sẵn sàng phản ứng ví dụ như nhịp tim tăng, huyết áp cao, đồng tử giãn. Ngược lại, khi nhận biết môi trường an toàn, hoạt động của vùng này giảm xuống, giúp cơ thể trở về trạng thái ổn định.
Nhân vỏ
Nhân vỏ liên kết với hệ khứu giác. Nhờ vậy, Amygdala giúp liên kết mùi hương với cảm xúc và ký ức. Mùi hương có thể kích hoạt mạnh Amygdala, khiến con người nhớ lại các kỷ niệm cụ thể minh chứng cho vai trò quan trọng của vùng này trong trí nhớ cảm xúc.
Vùng phụ nhân và các liên kết thần kinh
Phụ nhân đóng vai trò kết nối các nhóm nhân bên trong Amygdala, đảm bảo dòng thông tin cảm xúc di chuyển liên tục. Ngoài ra, Amygdala có liên hệ mật thiết với:
- Hồi hải mã: hình thành và lưu trữ ký ức cảm xúc.
- Vỏ não trước trán: kiểm soát hành vi, ra quyết định.
- Hạ đồi: điều hòa nội tiết và phản ứng sinh lý.
Nhờ mạng lưới này, Amygdala trở thành trung tâm kết nối giữa cảm xúc và hành vi, giúp não bộ phản ứng phù hợp trong từng hoàn cảnh.
Hậu quả khi Amygdala bị tổn thương
Amygdala có vai trò thiết yếu trong điều phối cảm xúc và phản ứng thần kinh. Do đó, tổn thương hoặc rối loạn vùng này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nhận thức, hành vi và sức khỏe tinh thần.
Trường hợp Amygdala bị tổn thương thực thể, chẳng hạn do chấn thương sọ não, đột quỵ, viêm não hoặc thoái hóa thần kinh, người bệnh có thể mất khả năng nhận biết cảm xúc cơ bản. Họ khó phân biệt nét mặt vui, buồn, sợ hãi hoặc giận dữ của người khác. Một số trường hợp ghi nhận bệnh nhân không còn cảm giác sợ hãi ngay cả khi đối mặt với nguy hiểm.
Nếu Amygdala hoạt động quá mức, hệ thần kinh giao cảm luôn bị kích thích. Cơ thể trong trạng thái cảnh giác liên tục, khiến người bệnh dễ mất ngủ, lo âu, hoảng sợ hoặc trầm cảm. Về lâu dài, phản ứng căng thẳng mạn tính này làm tăng nồng độ hormone cortisol, ảnh hưởng đến tim mạch, huyết áp và hệ miễn dịch.
Ngoài ra, mất cân bằng giữa Amygdala và vỏ não trước trán khiến khả năng kiểm soát hành vi bị suy giảm. Người bệnh dễ phản ứng thái quá, nóng giận hoặc hành động bốc đồng. Đây là đặc điểm thường thấy ở những người mắc rối loạn lưỡng cực hoặc rối loạn stress sau sang chấn (PTSD).
Sau 24 giờ thiếu ngủ, hoạt động của Amygdala tăng hơn 60%, dẫn đến phản ứng cảm xúc tiêu cực mạnh hơn bình thường. Điều này giải thích vì sao thiếu ngủ có thể khiến con người dễ cáu gắt, nhạy cảm hoặc lo âu hơn.
Khi Amygdala bị kích thích mãn tính, các vùng liên quan như hồi hải mã cũng bị ảnh hưởng, dẫn đến suy giảm trí nhớ cảm xúc. Người bệnh không còn ghi nhớ rõ ràng trải nghiệm vui hay buồn, dẫn đến mất khả năng học hỏi từ cảm xúc cũ. Về lâu dài, điều này làm giảm khả năng thích nghi của não bộ và tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc.
Mối liên hệ giữa Amygdala và giấc ngủ
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi và điều hòa hoạt động của Amygdala. Trong giai đoạn ngủ sâu và REM, Amygdala xử lý và sắp xếp lại các thông tin cảm xúc trong ngày, giúp não “làm sạch” những phản ứng tiêu cực và tái tạo năng lượng tinh thần.
Khi mất ngủ, quá trình này bị gián đoạn. Amygdala trở nên nhạy cảm hơn, phản ứng mạnh mẽ với các kích thích tiêu cực, làm tăng nguy cơ lo âu, căng thẳng và rối loạn cảm xúc. Ngược lại, khi ngủ đủ giấc, hoạt động của Amygdala ổn định hơn, giúp cảm xúc cân bằng, tinh thần minh mẫn và khả năng tập trung tốt hơn.
Giấc ngủ chất lượng vì thế được xem như cơ chế tự nhiên giúp “thiết lập lại” hoạt động của Amygdala, duy trì trạng thái tinh thần khỏe mạnh và ổn định.
Giải pháp hỗ trợ giấc ngủ Harman Tuệ Tĩnh
Trong cuộc sống hiện đại, mất ngủ và căng thẳng thần kinh ngày càng phổ biến. Nhiều người phải đối mặt với tình trạng khó ngủ, ngủ chập chờn, tỉnh giấc giữa đêm hoặc ngủ dậy vẫn mệt mỏi. Nguyên nhân chủ yếu là do áp lực công việc, căng thẳng cảm xúc và thói quen sinh hoạt không khoa học, khiến hệ thần kinh dễ mất cân bằng.
Cải thiện giấc ngủ nhanh chóng cùng siro Harman Tuệ Tĩnh
Để cải thiện tình trạng này, xu hướng sử dụng thảo dược tự nhiên đang được nhiều người lựa chọn. Một trong những sản phẩm được đánh giá cao là Harman Tuệ Tĩnh. Sản phẩm được bào chế từ 100% thảo dược thiên nhiên, giúp thư giãn hệ thần kinh, cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng tâm lý một cách an toàn, không gây phụ thuộc khi sử dụng kéo dài.
Công thức của Harman Tuệ Tĩnh là sự kết hợp giữa 5 thảo dược quý:
- Lạc Tiên, Lá Sen, Vông Nem: có tác dụng an thần nhẹ, giúp dễ ngủ, ngủ sâu và ngủ tự nhiên hơn.
- Xuyên Khung, Đinh Lăng: hỗ trợ tăng tuần hoàn máu não, giảm căng thẳng, nặng đầu, mệt mỏi sau ngày dài làm việc.
Sự phối hợp này giúp hệ thần kinh được thư giãn, ổn định hơn từ đó giúp người dùng giảm lo âu, kiểm soát cảm xúc tốt hơn và ngủ sâu hơn mỗi đêm. Harman Tuệ Tĩnh không chỉ giúp ngủ ngon mà còn hướng tới phục hồi sự cân bằng tự nhiên của hệ thần kinh trung ương. Sản phẩm đạt chuẩn GMP, phù hợp với người trưởng thành, người làm việc căng thẳng hoặc người cao tuổi bị rối loạn giấc ngủ.
Amygdala là vùng não giữ vai trò trung tâm trong việc xử lý cảm xúc, điều hòa phản ứng sinh lý và ghi nhớ trải nghiệm cảm xúc của con người. Khi hoạt động ổn định, Amygdala giúp duy trì tâm trạng tích cực, khả năng tập trung và giấc ngủ sâu. Ngược lại, khi bị rối loạn hoặc tổn thương, vùng này có thể gây mất ngủ, lo âu, trầm cảm hoặc rối loạn cảm xúc kéo dài.
Quý khách hàng có thể liên hệ Hotline 1800 2295 (miễn cước) hoặc truy cập website Dược phẩm Tuệ Tĩnh https://duocphamtuetinh.vn/ để được tư vấn chi tiết hơn và đặt hàng nhanh chóng.
