Thức khuya, ngủ muộn đã trở thành thói quen phổ biến trong xã hội hiện đại. Nhiều người cho rằng chỉ cần ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi ngày là đủ, dù thời điểm đi ngủ có muộn đến đâu. Vậy đi ngủ muộn có hại không, những ảnh hưởng nào có thể gặp phải?
- Trong trà có chất gì gây mất ngủ? Những lưu ý khi uống trà
- Ngủ nhiều có tốt không? Sự thật về giấc ngủ mỗi người
- Đau đầu sau giấc ngủ trưa, nguyên nhân là gì?
Khi nhịp nghỉ ngơi tự nhiên bị đảo lộn, cơ thể sẽ mất khả năng điều chỉnh các hoạt động sinh học quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch, nội tiết, thần kinh và hệ miễn dịch.
Bài viết dưới đây, cố vấn Dược phẩm Tuệ Tĩnh – PGS TS BS Phạm Hồng Vân sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân vì sao việc ngủ muộn gây hại, nó tác động thế nào đến sức khỏe mỗi người.
Ngủ muộn có hại không?
Cơ thể con người hoạt động theo chu kỳ sinh học tự nhiên kéo dài khoảng 24 giờ, trong đó hormone melatonin được tiết ra mạnh nhất vào ban đêm, đặc biệt trong khoảng 22h đến 2h sáng. Melatonin giúp tạo cảm giác buồn ngủ, điều hòa nhịp sinh học và bảo vệ tế bào thần kinh khỏi stress oxy hóa.
Khi bạn thường xuyên thức sau 23h, quá trình tiết melatonin bị gián đoạn, dẫn đến rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi ban ngày, suy giảm trí nhớ và dễ mắc các bệnh lý mạn tính. Dù bạn ngủ đủ số giờ nhưng ngủ sai thời điểm, giấc ngủ vẫn không có giá trị phục hồi thực sự.
Vai trò của nhịp sinh học trong giấc ngủ
Nhịp sinh học như là đồng hồ sinh lý của cơ thể, kiểm soát chu kỳ thức – ngủ, tiết hormone, nhịp tim và huyết áp. Khi bạn ngủ đúng giờ, nhịp sinh học hoạt động ổn định, giúp các cơ quan làm việc nhịp nhàng và hiệu quả.
Ngược lại, khi thức khuya, ánh sáng nhân tạo từ điện thoại và máy tính khiến não nhầm lẫn là ban ngày, ức chế quá trình tiết melatonin và kích thích cortisol. Hậu quả là cơ thể khó đi vào giấc ngủ sâu, sáng dậy mệt mỏi, dễ cáu gắt và mất tập trung.
Nếu tình trạng này kéo dài, đồng hồ sinh học sẽ bị lệch pha, khiến cơ thể mất khả năng tự điều chỉnh. Lúc đó, dù bạn cố gắng ngủ sớm cũng khó đạt được chất lượng giấc ngủ như trước.
Tác hại của việc ngủ muộn đối với sức khỏe
Việc ngủ muộn ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống sinh lý, đặc biệt là não bộ, nội tiết, tim mạch và khả năng miễn dịch.
Tác động lên não bộ và trí nhớ
Giấc ngủ là thời điểm não “dọn dẹp” các chất chuyển hóa thần kinh tích tụ trong ngày. Khi bạn ngủ muộn, quá trình này bị rút ngắn, dẫn đến sự tích tụ của các chất chuyển hóa thần kinh như beta-amyloid, một yếu tố được cho là có liên quan đến sự suy giảm chức năng thần kinh theo tuổi.
Người thường xuyên ngủ sau nửa đêm dễ bị suy giảm khả năng tập trung, giảm trí nhớ ngắn hạn và xử lý thông tin chậm hơn. Lâu dài, khả năng phản ứng và sáng tạo cũng giảm rõ rệt, đặc biệt ở người làm việc trí óc.
Rối loạn hormone và nội tiết
Ngủ muộn ảnh hưởng đến quá trình sản xuất hormone tăng trưởng (GH) – yếu tố giúp cơ thể tái tạo tế bào và duy trì sức sống. Khi hormone này giảm, cơ thể dễ tăng cân, lão hóa nhanh và giảm khả năng phục hồi sau căng thẳng.
Phụ nữ thường xuyên ngủ muộn có thể gặp tình trạng rối loạn nội tiết, dẫn đến thay đổi chu kỳ kinh nguyệt. Trong khi đó, ở nam giới, việc thiếu ngủ kéo dài có thể làm giảm testosterone, ảnh hưởng đến sinh lý và năng lượng tổng thể.
Ảnh hưởng tim mạch và chuyển hóa năng lượng
Nếu tình trạng này kéo dài, người ngủ muộn hoặc ngủ ít có nguy cơ cao gặp các vấn đề về tim mạch, cân nặng hoặc chuyển hóa. Khi melatonin giảm, mạch máu co lại thường xuyên hơn, trong khi cortisol tăng khiến huyết áp và nhịp tim dao động thất thường.
Ngoài ra, việc thức khuya thường đi kèm ăn đêm, làm tăng lượng đường và cholesterol trong máu, dễ dẫn đến rối loạn ăn uống, béo phì và tiểu đường.
Suy giảm miễn dịch và sức khỏe làn da
Giấc ngủ sâu giúp cơ thể sản sinh các tế bào bạch cầu và protein bảo vệ. Khi bạn ngủ muộn, hệ miễn dịch hoạt động kém hiệu quả, khiến cơ thể dễ nhiễm virus hoặc cảm cúm. Thiếu ngủ cũng khiến da xỉn màu, giảm độ đàn hồi và xuất hiện nếp nhăn sớm. Điều này giải thích vì sao người ngủ sớm thường có làn da sáng và khỏe mạnh hơn.
Vì sao người hiện đại khó bỏ thói quen ngủ muộn?
Dù nhiều người thường đặt ra câu hỏi là ngủ muộn có hại không?, họ cũng nghĩ sẽ có hại nhưng vẫn thực hiện điều đó. Nguyên nhân chủ yếu nằm ở lối sống hiện đại, môi trường công nghệ và tâm lý trì hoãn giấc ngủ.
Con người dành phần lớn thời gian cho công việc, học tập và thiết bị điện tử. Việc liên tục tiếp xúc với ánh sáng xanh từ màn hình khiến não bị kích thích quá mức, giảm khả năng tiết melatonin và làm mất cảm giác buồn ngủ tự nhiên.
Đây là hiện tượng tâm lý khi người ta cố tình thức khuya để dành thời gian cho bản thân, dù biết điều đó gây mệt mỏi. Nhiều người gọi đây là “trì hoãn giấc ngủ do căng thẳng”. Sau một ngày dài chịu áp lực, họ muốn “lấy lại quyền kiểm soát thời gian” bằng cách xem phim, lướt mạng hay trò chuyện muộn. Tuy nhiên, chính việc này khiến đồng hồ sinh học bị đảo lộn và dẫn đến mất ngủ mạn tính.
Ngoài ra, việc tiêu thụ caffeine, áp lực công việc hoặc không gian sống thiếu yên tĩnh cũng khiến não khó thư giãn. Dần dần, cơ thể hình thành “chu kỳ ngủ muộn cố định”, và việc quay lại lịch ngủ đúng giờ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Khắc phục thói quen ngủ muộn và cải thiện giấc ngủ
- Khung giờ ngủ cố định: Đặt mục tiêu đi ngủ vào khoảng 22h–23h mỗi đêm và duy trì ít nhất trong 3 tuần. Cơ thể sẽ tự hình thành phản xạ buồn ngủ tự nhiên vào khung giờ này. Việc điều chỉnh cần thực hiện từ từ, không nên thay đổi đột ngột để tránh rối loạn nhịp sinh học.
- Giảm thiết bị điện tử: Trước giờ ngủ 1 tiếng, hãy tắt điện thoại, máy tính và TV. Thay vào đó, bạn có thể đọc sách, nghe nhạc nhẹ hoặc thực hiện vài động tác thở sâu để thư giãn. Điều này giúp giảm hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và đưa cơ thể về trạng thái nghỉ ngơi.
- Ăn uống và vận động điều độ: Không nên ăn tối quá muộn hoặc dùng cà phê sau 20h. Việc tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc thiền buổi tối giúp điều hòa nhịp tim và cải thiện chất lượng giấc ngủ.
- Tạo không gian ngủ phù hợp: Phòng ngủ cần yên tĩnh, ánh sáng dịu và nhiệt độ ổn định từ 24–26°C. Tránh để các thiết bị điện tử gần giường. Chọn gối và nệm phù hợp sẽ giúp máu lưu thông tốt, giảm tình trạng mỏi cổ và giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Giải pháp hỗ trợ giấc ngủ từ thảo dược – Harman Tuệ Tĩnh
Chăm giấc ngủ ba mẹ cùng siro ngủ ngon Harman Tuệ Tĩnh
Ngoài các phương pháp tự nhiên, một số người lựa chọn sử dụng sản phẩm hỗ trợ giấc ngủ từ thảo dược để giúp thư giãn thần kinh và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Harman Tuệ Tĩnh, sản phẩm được kết hợp từ Lạc Tiên, Lá Sen, Vông Nem, Xuyên Khung và Đinh Lăng. Đây đều là các dược liệu được biết đến với tác dụng giúp an thần, hỗ trợ lưu thông máu và giúp cơ thể dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa các thảo dược an thần và hoạt huyết, Harman Tuệ Tĩnh không chỉ hỗ trợ ngủ ngon hơn mà còn giúp cải thiện lưu thông máu não, giảm mệt mỏi và hồi phục năng lượng sau giấc ngủ.
Đặc biệt sản phẩm phù hợp cho những người mất ngủ nhẹ, ngủ chập chờn hoặc ngủ không sâu, cũng như người thường xuyên căng thẳng, làm việc cường độ cao. Với những ai bước vào tuổi trung niên hoặc cao tuổi, sản phẩm cũng là lựa chọn an toàn giúp cải thiện giấc ngủ một cách tự nhiên.
Ngủ muộn có hại không? Câu trả lời là có, và tác hại của nó ảnh hưởng toàn diện đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Khi bạn tập dần thói quen ngủ sớm, tránh kích thích điện tử và xây dựng môi trường ngủ lành mạnh, cơ thể bạn sẽ thích nghi dần, giúp cải thiện năng lượng, tinh thần và sức khỏe tổng thể.
Liên hệ hotline Dược phẩm Tuệ Tĩnh 1800 2295 (Miễn cước) hoặc đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường TẠI ĐÂY để nhận tư vấn chuyên sâu và tận tâm nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.
