Rối loạn lưỡng cực là một rối loạn tâm thần đang ngày càng được chú ý trong xã hội hiện đại. Ảnh hưởng trực tiếp đến cảm xúc, năng lượng và khả năng tập trung của người bệnh. Họ có thể vui vẻ, hứng khởi, hoạt bát quá mức trong vài ngày, nhưng sau đó lại rơi vào trạng thái buồn bã, mệt mỏi và tuyệt vọng sâu sắc. Nhưng dấu hiệu rối loạn lưỡng cực cụ thể có những gì?
- Đa cảm xúc là gì? Cách kiểm soát và cân bằng tinh thần
- Năng lực phục hồi tinh thần là gì? Vai trò với sức khỏe tâm lý
- Rối loạn Phổ Tự kỷ ở người lớn: Nguyên nhân và dấu hiệu
Rối loạn lưỡng cực đặc trưng bởi các giai đoạn hưng cảm xen kẽ trầm cảm. Vậy có những dấu hiệu nào đặc trưng mà bạn nên biết, hãy cùng cố vấn TS BS CKII Nguyễn Thị Thanh Hương đọc chi tiết hơn qua bài viết ngày hôm nay.
Rối loạn lưỡng cực là gì?
Rối loạn lưỡng cực là một bệnh lý phức tạp của hệ thần kinh trung ương, gây ra sự thay đổi cực đoan trong khí sắc, năng lượng và hành vi. Người bệnh có thể trải qua giai đoạn hưng phấn, hoạt động không ngừng, sau đó lại chìm vào trầm cảm và mệt mỏi kéo dài. Người có dấu hiệu rối loạn lưỡng cực ảnh hưởng đến khoảng 2–3% dân số trưởng thành, chủ yếu khởi phát trong độ tuổi 18–25. Bệnh có xu hướng tiến triển theo chu kỳ, xen kẽ giữa các giai đoạn ổn định và tái phát.
Dấu hiệu rối loạn lưỡng cực ở giai đoạn hưng cảm
Giai đoạn hưng cảm là thời điểm người bệnh trở nên tràn đầy năng lượng, phấn khích và hoạt động quá mức. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn tiềm ẩn nhiều dấu hiệu cảnh báo nếu không được kiểm soát.
Một số biểu hiện thường gặp:
- Tâm trạng tăng cao bất thường: Người bệnh cảm thấy vui vẻ, hứng khởi, có thể nói liên tục và chuyển chủ đề nhanh chóng.
- Tự tin quá mức: Họ tin rằng mình có năng lực đặc biệt hoặc khả năng vượt trội, dẫn đến hành vi mạo hiểm như chi tiêu lớn, đầu tư liều lĩnh hoặc làm việc quá sức.
- Giảm nhu cầu ngủ: Nhiều người chỉ ngủ 2–3 tiếng mỗi đêm mà vẫn cảm thấy tỉnh táo.
- Hành vi xung động: Dễ nóng giận, cáu gắt hoặc hành động thiếu suy nghĩ.
- Ảo tưởng và hoang tưởng nhẹ: Ở giai đoạn hưng cảm nặng, người bệnh có thể tin rằng mình có quyền lực, địa vị hoặc sứ mệnh đặc biệt.
Những biểu hiện này thường kéo dài ít nhất 7 ngày hoặc nghiêm trọng đến mức ảnh hưởng đến công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội.
Dấu hiệu rối loạn lưỡng cực ở giai đoạn trầm cảm
Sau khi hưng cảm kết thúc, người bệnh rơi vào giai đoạn trầm cảm sâu. Họ trở nên mệt mỏi, chán nản, mất hứng thú với mọi thứ xung quanh.
Các biểu hiện thường gặp:
- Buồn bã kéo dài, cảm giác trống rỗng, tuyệt vọng, không thấy ý nghĩa trong cuộc sống.
- Cơ thể mệt mỏi, không muốn vận động hay giao tiếp.
- Không còn yêu thích những hoạt động từng mang lại niềm vui.
- Có thể mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều, chán ăn hoặc ăn vô độ.
- Luôn cho rằng mình vô dụng hoặc làm phiền người khác.
- Ý nghĩ tự sát, đây là dấu hiệu nguy hiểm cần được can thiệp ngay.
Người có dấu hiệu rối loạn lưỡng cực có nguy cơ tự sát cao hơn 20 lần so với dân số bình thường, đặc biệt trong giai đoạn trầm cảm kéo dài không điều trị.
Biểu hiện hỗn hợp và dấu hiệu cảnh báo sớm
Một số người có thể trải qua biểu hiện hỗn hợp, tức là vừa hưng cảm vừa trầm cảm trong cùng thời điểm. Họ có thể hoạt động liên tục nhưng cảm xúc lại buồn bã, lo âu, dễ cáu gắt. Đây là dạng nguy hiểm nhất vì người bệnh vừa có năng lượng cao vừa có ý nghĩ tiêu cực, dễ dẫn đến hành vi bốc đồng hoặc tự hại.
Dấu hiệu cảnh báo sớm bao gồm:
- Tâm trạng dao động bất thường trong vài ngày.
- Giấc ngủ không ổn định, năng lượng thay đổi thất thường.
- Mất khả năng tập trung, khó duy trì công việc.
- Cảm giác mệt mỏi, buồn bã xen lẫn kích động.
Nếu các triệu chứng kéo dài trên một tuần, cần được bác sĩ chuyên khoa tâm thần thăm khám để chẩn đoán và điều trị sớm.
Rối loạn lưỡng cực có nguy hiểm không?
Rối loạn lưỡng cực là bệnh lý nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách, bởi nó ảnh hưởng đến cả tâm lý, thể chất và hành vi xã hội. Người bệnh trong giai đoạn hưng cảm có thể ra quyết định bốc đồng, chi tiêu mất kiểm soát hoặc gây xung đột nghiêm trọng, trong khi giai đoạn trầm cảm lại làm họ mất ý chí, thậm chí có hành vi tự sát.
Bên cạnh đó, việc thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài gây tổn thương thần kinh, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, béo phì, tiểu đường và suy giảm trí nhớ. Một số nghiên cứu cho thấy người bị rối loạn lưỡng cực có tuổi thọ trung bình thấp hơn 8–12 năm so với người bình thường nếu không được điều trị lâu dài.
Tin tốt là, rối loạn lưỡng cực hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu người bệnh tuân thủ điều trị, kết hợp lối sống khoa học và được gia đình – xã hội đồng hành, hỗ trợ.
Cách chăm sóc và phòng ngừa tái phát
Rối loạn lưỡng cực là bệnh có tính chu kỳ, dễ tái phát nếu người bệnh không duy trì điều trị đúng cách. Việc chăm sóc và phòng ngừa cần được thực hiện toàn diện, kết hợp y học – tâm lý – lối sống.
Tuân thủ điều trị và tái khám định kỳ
Người bệnh phải dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc khi thấy khỏe hơn, vì điều đó có thể khiến bệnh tái phát mạnh hơn. Việc tái khám định kỳ giúp bác sĩ theo dõi tác dụng thuốc, điều chỉnh liều và hỗ trợ tâm lý kịp thời.
Giữ giấc ngủ ổn định và sinh hoạt điều độ
- Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, kể cả cuối tuần.
- Tránh thức khuya, hạn chế dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
- Không dùng caffeine, rượu hoặc thuốc lá vào buổi tối.
- Có thể kết hợp thiền, yoga, tắm nước ấm hoặc sử dụng thảo dược hỗ trợ giấc ngủ như lạc tiên, táo nhân, viễn chí để cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Quản lý căng thẳng
Căng thẳng là chất xúc tác nguy hiểm khiến khí sắc mất cân bằng. Người bệnh nên học cách nhận biết dấu hiệu stress và xử lý sớm bằng thở sâu, tập thể dục, nghe nhạc trước khi ngủ hoặc đi bộ ngoài trời.
Bổ sung chế độ ăn giàu omega-3, vitamin nhóm B, rau xanh và trái cây tươi, tránh đồ ăn nhanh, đường tinh luyện và đồ uống có cồn. Một cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp não bộ vận hành ổn định hơn.
Theo dõi cảm xúc và nhận biết sớm tái phát
Ghi chép lại cảm xúc mỗi ngày hoặc dùng ứng dụng theo dõi khí sắc để nhận ra sự thay đổi sớm. Nếu cảm xúc tăng hoặc giảm bất thường kéo dài, nên gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và điều chỉnh điều trị. Đây là cách đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn bệnh tiến triển nặng hơn.
Vai trò của gia đình và cộng đồng
Gia đình rất quan trọng nhất với người bệnh. Sự cảm thông, lắng nghe và kiên nhẫn của người thân giúp họ cảm thấy an toàn, bớt cô đơn và có động lực điều trị. Gia đình cần tránh chỉ trích hoặc áp lực, thay vào đó nên tạo không khí ấm áp, chia sẻ và đồng hành cùng người bệnh. Tham gia nhóm hỗ trợ tâm lý hoặc câu lạc bộ sức khỏe tinh thần cũng giúp người bệnh kết nối, chia sẻ và học hỏi kinh nghiệm sống chung với bệnh.
Hỗ trợ giấc ngủ và thư giãn: Harman Tuệ Tĩnh
Giấc ngủ có vai trò đặc biệt trong việc ổn định cảm xúc. Nhiều người mắc rối loạn lưỡng cực gặp tình trạng khó ngủ, ngủ nông hoặc tỉnh giấc giữa đêm, khiến não bộ không được nghỉ ngơi, cảm xúc càng dễ dao động. Harman Tuệ Tĩnh là sản phẩm hỗ trợ được nhiều người lựa chọn để thư giãn thần kinh và cải thiện giấc ngủ tự nhiên. Sản phẩm có 5 thành phần chính như:
Lạc tiên, Lá sen, Vông nem kết hợp cùng Đinh lăng và Xuyên khung giúp an thần, thư giãn, ngủ sâu và giảm căng thẳng thần kinh. Hỗ trợ cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ giảm lo âu, mệt mỏi, giúp tâm trạng ổn định hơn. Harman Tuệ Tĩnh phù hợp với nhiều đối tượng từ những người mất ngủ, lo âu đến những người hay gặp tình trạng đau đầu, chóng mặt, dấu hiệu suy nhược thần kinh kéo dài.
Kết hợp sử dụng Harman Tuệ Tĩnh cùng chế độ ăn uống, vận động nhẹ nhàng và giữ tinh thần lạc quan giúp người bệnh ngủ sâu, phục hồi năng lượng và kiểm soát cảm xúc tốt hơn.
Mong rằng với bài viết trên của Dược phẩm Tuệ Tĩnh về các dấu hiệu rối loạn lưỡng cực đã giúp cho bạn đọc biết thêm nhiều thông tin hữu ích cũng như phòng tránh nó một cách hiệu quả.
Liên hệ hotline Dược phẩm Tuệ Tĩnh 1800 2295 (Miễn cước) hoặc đặt lịch khám tại Phòng khám YHCT Tuệ Tĩnh Đường TẠI ĐÂY để nhận tư vấn chuyên sâu và tận tâm nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.
